کد مطلب:32198 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:26

گنجینه پرسمان » اعتقادات

ماهيت جن چيست؟ آيا ارتباط با جن واقعيت دارد؟

جن موجودي است كه از حس پنهان است و عقل و قدرت دارد.

از آيات قرآن استفاده ميشود كه مكلّف به تكاليف الهي است.

درباره جن افسانهها و داستانهاي خرافي بسياري ساختهاند، ولي اصل وجود آن و صفات ويژهاي كه در قرآن براي جن آمده، مطلبي است كه هرگز با علم و عقل مخالف نيست.

جنها مانند انسانها داراي دو گروهند: مؤمنان صالح و كافران سركش.

ويژگيهاي ذيل در مورد جن از آياتي استفاده ميشود:

1- موجودي است كه از شعله آتش آفريده شده، بر خلاف انسان كه از خاك آفريده شده.(1)

2- داراي علم و ادراك و تشخيص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال است.(2)

3- داراي تكليف و مسئوليت است.(3)

4- گروهي از آنها مؤمن صالح و گروهي كافرند.(4)

5- داراي حشر و نشر و معادند.(5)

6- قدرت نفوذ در آسمانها و خبرگيري و استراق سمع داشتند و بعداً منع شدند.(6)

7- با بعضي از انسانها ارتباط برقرار مي كردند و با آگاهي محدودي كه نسبت به بعضي از اسرار نهايي داشتند، به اغواي انسانها مي پرداختند.(7)

8- ميان آنها افرادي يافت مي شوند كه از قدرت زيادي برخوردارند، همان گونه كه ميان انسانها چنين است.(8)

9- قدرت بر انجام بعضي از كارهاي مورد نياز انسان را دارند.(9)

10- خلقت آنها روي زمين قبل از خلقت انسانها بوده است.(10)

از آيات استفاده ميشود بر خلاف آن ميان مردم مشهور است و آنها را از ما بهتران مي دانند، انسان برتر از آنها است، به دليل اين كه تمام پيامبران الهي از ميان انسانها برگزيده شدند. جنّيان به پيامبر اسلام كه بشر بود، ايمان آوردند و از او تبعيت كردند. اصولاً واجب شدن سجده در برابر آدم بر شيطان (كه بنا به تصريح قرآن از بزرگان طايفه جن بود)(11) دليل بر فضيلت نوع انسان بر جن مي باشد.

جهات خرافي و غير منطقي به اين موجود داده شده كه وقتي جن گفته ميشود، بعضي از خرافات با آن تداعي ميشود، از جمله اين كه آنها را با اَشكال غريب و وحشتناك موجوداتي دُم دار و سم دار مي كشند و اينان را موذي و پر آزار، كينه توز و بدرفتار مي دانند كه ممكن است از ريختن يك ظرف آب داغ در يك نقطه خالي، خانههاي بسياري را به آتش كشند!

هيچ دليلي بر انحصار موجودات زنده به آن چه مي بينيم نداريم، بلكه دانشمندان علوم طبيعي مي گويند موجوداتي را كه انسان با حواس خود مي تواند درك كند، در برابر موجوداتي كه با حواس قابل درك نيستند، ناچيز است.

آيا جنيان پيغمبراني از جنس خود داشتهاند؟ در قرآن مجيد آمده است كه در قيامت به خلايق خطاب ميشود: اي جمعيت جن و انس! بگو رسولاني از خودتان به سوي شما نيامدند كه آيات مرا برايشان بازگو ميكردند و از چنين روزي شما را بيم مي دادند؟!(12) ولي بيشتر مفسران بر آن هستند كه كلمه منكم (از شما) دليل بر اين نيست كه پيامبران هر دسته، از جنس خودشان مي باشند. اين را نظير آيه يخرج منهما اللؤلؤ و المرجان(13) گرفتهاند كه مرواريد و مرجان فقط در آبهاي شور حاصل مي شود اما در آيه به آبهاي شور و شيرين نسبت داده شده است. نيز در عرف مردم گفته مي شود نان و شير خوردم، حال آن كه خوردن فقط مربوط به نان است و شير آشاميده مي شود، پس مي تواند منظور از رسولان، رسولان انساني باشد كه براي هدايت انسان و جن آمدند.

در حديثي از اميرمؤمنان(ع) آمده كه پيامبري به نام يوسف به سوي آنان برانگيخته شد، ولي او را كشتند، اما بين مفسران و انديشمندان اختلافي نيست كه پيامبر اكرم براي جن و انس مبعوث بوده و عدهاي از جنيان طبق آيات و روايات متواتر به حضرت ايمان آورده و مسلمان شدهاند. چگونگي مسلمان شدن جمعي از آنان در بعضي از روايات آمده است. از روايات استفاده مي شود پيامبر و ائمه نمايندگاني از خود آنها برايشان مي گماشتند. نيز بعضي از آنها داوطلبانه از محضر پيامبر مطالبي مي آموختند، سپس به تبليغ آن در قوم خود مي پرداختند.

ارتباط با جنيان: از روزگاران قديم بين انسان و جن، شيوههاي مختلفي از روابط بوده است. بعضي از گونههاي اين روابط را كه در قرآن و روايات و سخنان دانشمندان ذكر شده اشاره مي كنيم:

أ) پناه بردن به جن: در قرآن مجيد آمده و همانا مرداني از انس به مرداني از جن پناه مي بردند، پس به سختيهاي ايشان مي افزودند.(14)

رسم عرب چنين بود كه هرگاه به بيابان هولناكي مي رسيدند، به جن آن وادي پناه مي بردند. در اسلام از اين كار نهي شده و بايد به خدا پناه برد كه آفريننده جن و غير جن است. در بعضي روايات توصيه شده كه در چنين مواقعي خوب است اذان بگوييد تا از شر جنيان سركش در امان بمانيد.

ب) تسخر جن: بين فقها اختلاف است كه آيا جايز است جنيان را تسخير كرد و آنها را به خدمت گرفت؟ در اين باره نظر قطعي و دقيق ارائه نشده، در مجموع مي توان گفت اگر اين كار نسبت به مؤمنان جن باشد و مايه آزارشان گردد، جايز نيست، ولي اگر مايه آزارشان نشود، روا ميباشد.

البته به كارگرفتن آنها براي كارهاي نامشروع حرام است.

چگونه جنيان مي توانند به شكلهاي مختلف در آيند؟

جنيان داراي اجسام لطيفي هستند كه قدرت دارند به شكلهاي مختلف گاهي هم خداوند به حسب مصالح آنها را به صورتهاي گوناگون در مي آورد.

و اين اين كه خداوند به آنها چنين قدرتي داده كه به هر صورتي بخواهند در آيند.(15)

جنيان موجودات بسيار لطيفي هستند كه قابل انبساط و انقباض هستند. گاهي به صورت آدم، گاهي موجودات كوچك، گاهي موجودات بزرگ با بدنها و چشمها و موهاي عجيب نمودار مي شوند؛ يعني ظاهر شدن براي انسان به صورتي خاص، نه آن كه از ماهيت حقيقي خود خارج شوند و تفسير ماهيت دهند، بلكه به اين معنا در قوه حس و ادراك انسان به صورتهاي مختلفي محسوس مي شوند، بدون آن كه تغيير ماهيتي صورت گيرد.

براي توضيح بيشتر رجوع كنيد به كتاب جن و شيطان، تحقيق قرآني، روايي و عقلي، تأليف علي رضا رجالي تهراني.

پي نوشتها:

1. الرحمن (55) آيه 15.

2. آيات مختلف سوره جن.

3. آيات سوره جن و الرحمن.

4. سوره جن (72) آيه 11.

5. همان، آيه 15.

6. همان، آيه 9.

7. همان، آيه 6.

8. سوره نمل (27) 39.

9. سوره سباء (34) آيه 12 - 13.

10. سوره حجر (15) آيه 27.

11. سوره كهف (18) آيه 50.

12. انعام (6) آيه 130.

13. رحمان (55) آيه 22.

14. جن (72) آيه 6.

15. دائرة المعارف تشيع، ج 5، ص 450 - 452.